HeLa HÜCRESİ

HeLa hücresini birçoğunuz duymuşsunuzdur. HeLa hücresinin ölümsüz ve kanser araştırmalarında kullanıldığını biliyor muydunuz ? Gelin hep beraber HeLa hücresine yakından bakalım.

1. Henrietta Lacks

1951 yılında Henrietta Lacks adlı bir hasta John Hopkins Hastanesi' ne düzensiz vajinal kanama şikayeti üzerine gitmektedir. Daha sonra Henrietta Lacks rahim ağzı kanseri tedavisi görmektedir. Biyopsi işlemleri diğer cerrahi prosedürlerde yapıldığı gibi doku kültürü laboratuvarı başkanı Dr. George Otto Gey tarafından klinik değerlendirme ve araştırma için doku örnekleri sağlanmaktadır. Gey'in  Laboratuvar asistanı Mary Kubicek, hücreleri kültüre yerleştirmek üzere silindir tüp tekniğini kullanmaktadır.[1] Ölen önceki hücrelerin her 20-24 saatte ikiye katlanarak sağlam bir şekilde büyüdüğü görülmektedir.[2]

Şekil 1: Henrietta Lacks ait fotoğraf [3]

Hücreler, 1951 yılında Lacks' ın kanserden ölmesinden kısa bir süre öncesinde Gey tarafından çoğaltılmaktadır. Bu in vitro olarak başarılı olduğunu kanıtlayan ilk insan hücre dizisiydi ve bu tıbbi araştırmalara derin bir gelecek yararı olan bilimsel bir başarı olarak görülmektedir. Gey, bu hücreleri laboratuvarının geliştirdiği araç ve süreçlerle birlikte sadece bilim yararına isteyen herhangi bir bilim insanına özgürce bağışlanmaktadır. Ne Lacks ne de ailesi hücrelerin toplanmasına izin vermemekteydi ancak o zaman ne de geleneksel olarak aranmaktadır.[4] Hücreler daha sonra ticarileştirilmiş ancak hiçbir zaman orijinal formlarda patent alınmamıştır. Tabi o sırada hastaları veya yakınlarını bu tür konuda bilgilendirme zorunluluğu yoktur. Çünkü ameliyat teşhis veya tedavi sırasında atılan malzeme veya malzeme hekimin ve tıbbi kurumun malı sayılmaktadır.

Şekil 2:Kanser HeLa hücresi mikroskop görüntüsü [5]

"HeLa" kelimesi Lacks'ın ismindeki ilk iki harftan sonra şeklinde isimlendirilmektedir.[1] İlk başta HeLa hücre hattında bir "Helen Lane" dan sonra isimlendirildiği söylenmektedir.[6] gerçek adı 1970 yıllarında halka sızıncaya kadar, hücre hattının  kökeni olarak eksiklik olarak gösterilmemektedir. 1970 yıllaında başlayarak, HeLa hücrelerinin laboratuvarındaki diğer hücre dizilerini neden kirlettiğini bulmaya çalışan araştırmacılar Lacks ailesi ile temasa geçmektedir.[7] Bu hücreler Lacks' ın kanser teşhisinin bir parçası haline gelerek  rahim ağzındaki görünür bir lezyondan alınan biyopsi sonucunda kanser  hücreleri olarak tedavi edilmektedir.[8] HeLa hücreleri diğer hücre hatları gibi temel hücre hayatta kalma koşulları karşılandığı sürece bir laboratuvar hücre kültürü plakasında sınırsız sayıda bölünebildikleri için "ölümsüz" olarak adlandırılmaktadır. Hücre kültüründe çoğaltılan HeLa hücrelerinin toplam sayısı, Henrietta Lacks'ın vücudunda bulunan toplam hücre sayısının çok üzerinde olmaktadır.[9]

2.Kanser

HeLa hücreleri östradiol, östrojen ve östrojen reseptörleri gibi seks steroid hormonlarının yanı sıra quercetin gibi östrojen benzeri bileşikler ve bunun kanser azaltıcı özelliklerini içerenler de dahil olmak üzere bir dizi kanser çalışmasında kullanılmaktadır.[10] HeLa hücreleri flavonoidlerin ve östradiollü antioksidanların kanser hücresi çoğalması üzerindeki etkileri üzerine de çalışmalar yapılmaktadır.

                                                            Şekil 3: Kanser hücresi [11]

2011 yılında HeLa hücreleri yeni deneme kullanılmaktadır. Heptamethine boyar IR-808 ve halen tıbbi teşhis benzersiz kullanımlar için araştırılmaktadır analogların gelişimini theranostics yardımı ile kanser hastalarının tek tek tedavi PDT, co -diğer ilaçlarla uygulama ve ışınlama HeLa hücreleri kapsayan araştırılmalarda kullanılmıştır.[12] Diğer HeLa hücreleri de RNA' daki Kanser belirteçlerini tanımlamak için kullanılmış ve bir RNAi Tabanlı Tanımlama Sistemi ve Spesifik Kanser Hücrelerinin Girişimi oluşturmak için kullanılmıştır.[13] HeLa  hücresi 2014 yılında C57BL/6 çıplak farelerde tümör ksenografları için canlı hücre dizisi olduğu gösterildi ve daha sonra Fluoksetin ve cisplatinin rahim ağzı kanseri üzerindei in vivo etkilerini inncelemek için kullanılmaktadır.[14]

3.Genetik

1953 yılında  HeLa hücrelerini yanlış sıvıyla karıştırmayı içeren laboratuvar hatası, araştırmacıların ilk kez birlikte çalıştıkları HeLA hücrelerinde her bir kromozomu açıkça görmelerine ve saymalarına izin verilmektedir. Tesadüfi keşif bilim adamları Joe Hin Tijo ve Albert Levan'ın kromozomları boyamak ve saymak için daha iyi teknikler geliştirmesine yol açmaktadır. Daha önce inanıldığı gibi insanların 24 yerine 23 çift kromozoma sahip olduğuna doğru bir şekilde tanımlayan ilk kişilerde onlar olmaktadır. Bu kromozomların sayısını içeren down sendromu gibi gelişimsel bozuklukların incelenmesi adına önemlidir. 1965 yılında Henry Harris  ve John Watkins, HeLa hücrelenin fare embriyo hücreleriyle birleştirerek ilk insan hayvan melezini yaratmaktadır. Bu sayede genlerin belirli kromozomlarla ilerlemeleri sağlandı ve bu da sonunda İnsan Genom Projesine yol açmaktadır.[15]

Kaynak

1.Lucey Brendan P. Nelson-Rees, Walter A., Hutchins Grover M. (2009). Henrietta Lacks, HeLa Cells and Cell Culture Contamination. Archives of pathology and laboratory Medicine Online,133(9):1463-1467.

2.Butanis Benjamin. The Legacy of Henrietta Lacks. www.hopkinsmedicine.org. erişim 10.12.2020 

3. https://images.app.goo.gl/SsFJom24h6ABkPtn7

4.Washington, Harriet "Henrietta Lacks: An Unsung Hero, Emerge Magazine october 1994

5. https://images.app.goo.gl/bMFRSKagn2N3svdL6

6.Zielinski Sarah(2010). Cracking the code of the human genome- Henrietta Lacks. İmmortal Cells Smithsonian. Erişim 10.12.2020

7.Ritter, Malcolm (2013). Feds Family each deal on use of DNA information. Seattle Times. Erişim. 10.12.2020 

8. del Carpio, Alexandra (2014). The good the bad and the HeLa. Berkeley Science Review. Erişim.10.12.2020  

9. Sharrer T. (2006). HeLa Herself. The Scientist. 20(7): 22.

10.Pamela Bulzomi; Paola Galluzzo; Alessandro Bolli; Stefano Leone; Filippo Acconcia; Maria Marino (2012). "The pro-apoptotic effect of quercetin in cancer cell lines requires ERβ-dependent signals". Journal of Cellular Physiology. 227 (5): 1891–1898. 

11.https://images.app.goo.gl/3knuUWec4bR294619

12. Tan X, Luo S, Wang D, Su Y, Cheng T, Shi C (2011). "A NIR heptamethine Dye with intrinsic cancer targeting, imaging and photosynthesizing properties". Journal of Biomaterials China. 33 (7): 2230–2239. 

13.Xie, Z.; Wroblewska, L.; Prochazka, L.; Weiss, R.; Benenson, Y. (2011). "Multi-Input RNAi-Based Logic Circuit for Identification of Specific Cancer Cells" (PDF). Science. 333(6047): 1307–1311.

14.Arjomandnejad, M; et al. (2014). "HeLa cell line xenograft tumor as a suitable cervical cancer model: growth kinetic characterization and immunohistochemistry array" (PDF). Archives of Iranian Medicine. 17 (4): 273–277.

15.5 Contributions HeLa Cells Have Made to Science. Cell Science Form Technology Networks. Erişim.10.12.2020