PROTEOMİK
Protein Sentezinde Prokaryot ve Ökaryot Arasındaki Farklar
İnsan genom projesi ile "Genom, Genomik, Proteom, Proteomik, Transkriptom, Transkriptomik " gibi terimlerle sık sık karşılaştık. Moleküler biyoloji ve genetik bölümünü okurken açıkçası en zorlandığım derslerden biride "Proteomik" ti üstelik ben bu dersi birinci sınıfın yaz döneminde iken üçüncü sınıf dersi olarak üstten almıştım. Bu süreçte zorlanmamakta kaçınılmazdı. Elimde gerekli notlar bulunmaktaydı. Ancak, tam olarak konuyu kavrayacak bir şekilde değildi. Ben de bu dersi tam anlamak adına ve ders hem prokaryot hem de ökaryotik hücre üzerinden işlendiği için ben de bu iki hücrenin protein sentezi aşamasında aralarındaki farkları çıkarmaya başladım. Sonuç olarak elbette işe yaradı üstten aldığım dersin finalinden yüksek bir puan alarak geçmiştim. Protein sentezinde prokaryot ve ökaryotik hücre farklılıkları ile ilgili çok detaylı bilgilendirici bir site vs. bulamadım. Bu notları tamamen kendim çıkarmış bulunmaktayım. Şimdi ise sizlerle paylaşmak istiyorum. Bilgi paylaştıkça güzeldir!
Proteomik
Proteinler birçok işlevsel özelliklere sahip olan canlı organizmaların hayati parçaları olmaktadır. Proteom üretilen ya da organizma Ya da sistem tarfından modifiye edilmektedir. Proteinlerinin tüm kümesi ya da topluluğudur. Proteomik bilimi artan saıda proteinin tanımlanmasını sağlanmıştır. Bu zamana ve bir hücrenin veya organizmanın maruz kaldığı farklı gereksinimlere veya streslere göre değişmektedir.[1] Proteomik bilimi, İnsan Genom Projesi de dahil olmak üzere çeşitli genom projelerinin genetik bilgilerinden büyük ölçüde yararlanan disipliner arası bir alan olmaktadır. Proteomların genel protein bileşimi, yapısı ve aktivitesi seviyesinden araştırılmasını kapsamaktadır. Ayrıca fonksiyonel genomikler'in önemli bir bileşenidir.[2]
Proteomik yapısı[3]
PROKARYOTLAR |
ÖKARYOTLAR |
Gerekli enerjiyi GTP
‘den sağlar. |
Gerekli enerjiyi ATP
‘den sağlar. |
30S küçük alt birimi
,50S büyük alt birimi vardır. |
40S küçük alt birimi
,60S büyük alt birimi vardır. |
Sentezin başlaması için
N-formilmetiyonin –tRNAmet lazımdır. |
Protein sentezi ternari
kompleksi ile başlar . |
16S rRNA’ nın
3’ucunda bulunan diziyle komplementerdir .Bu diziye shine –dalgarno dizisi denir. |
Shine-dalgarno dizisi
yoktur. 5’uçtaki metinlenmiş cap
bölgesi vardır . |
Formillenmiş amino asit
taşıyan ilk TRNA’nın ribozoma girişi yardımcı faktörler tarafından kontol
edilir. ·
Önce IF3, 30S
ribozomal küçük alt birime bağlanır ve 30S ile 50S alt birimlerinin
birleşmelerini önler ·
Bundan sonra bu
komplekse mRNA ve IF1 bağlanır. ·
IF1 küçük alt
birimin kararlılığını sağlar. ·
IF2 ise protein
sentezini baslatıcak olan komplekse ilk gelen tRNA’ya bağlanır ve onun
başlatma kompleksine girişini kontrol eder. ·
30S alt birimi
ve protein faktörlerinin fMet-tRNAfMet
ve mRNA ile birleşmesi sonucu
IF-3 30S alt biriminden ayrılır 30S ve 50S alt birimi birleşir. |
Ökaryotlarda protein
sentezi ternari kompleksinin oluşumu ile başlar. ·
Önce 5’ uçtaki
metilenmiş cap bölgesini tanır. ·
Ribozoma küçük
alt birim önce cap bölgesini tanımakta, sonra mRNA boyunca hareket
etmektedir., ·
eIF4 mRNa’nın
5’ cap bölgesini tanır. ·
eIF-4A mRNA’nın
ilk 15 bazlık kısmında oluşan kıvrılmış kısımları düzgünleştirir. ·
eIF-4B mRNA’nın
ilk 15 bazlıklık kısmı dışında kalan kısımları
düzgünleştirir. ·
40S Ternari
kompleksi, mRNA bu yollarla düzgünleştirldikten sonra eIF3 varlığında mRNA
ile birleşir. ·
eIF3 doğrudan
mRNA’ya bağlanır. ·
eIF3 ribozomal
küçük alt birime bağlanırken eIF6 ribozomal büyük alt birimle bağlanır ve
büyük alt birim başlatma kompleksine katıldıktan sonra oradan ayrılır. ·
Büyük alt birim
başlatma kompleksine bağlanmadan önce eIF2 ve eIF3 buradan ayrılırlar. ·
Bunların
buradan ayrılmasını eIF5 sağlar ve eIF5 bir GTPaz olup diger faktörleri
serbestleştirme de görev yapar. |
Kaynak
1.Anderson (1 Mart 2016). "Comprehensive Proteomic Analysis of Mesenchymal Stem Cell Exosomes Reveals Modulation of Angiogenesis via Nuclear Factor-KappaB Signaling". Stem Cells (İngilizce). 34 (3): 601-613.
2. Hood (13 Eylül 2013). "The human genome project: big science transforms biology and medicine". Genome Medicine (İngilizce). 5 (9): 79.
3. https://images.app.goo.gl/1jG24Gb4iBkhco2b9
Yorumlar
Yorum Gönder