RNA TİPLERİ
RNA TİPLERİ
mRNA (mesenger)=Proteinleri kodlayan gruptur. DNA ’daki genetik bilginin proteine mesajı çevirmesi için çekirdekten sitoplazmaya ribozom taşıyan moleküllerdir. DNA üzerindeki üçlü nükleotit dizilimine kod adı verilir . mRNA üzerindeki nükleotit dizilimine ise kodon adı verilir.Bu kodonlar aminoasitleri şifreler.
tRNA (transfer) = tRNA’nın kompleks bir yapısı vardır. tRNA mRNA üzerinden çevirilen nükleotit dizisine antikodon adı verilir. tRNA’nın aminoasit kolundan bağlanan aminoasitler protein oluşturmak üzere ribozomlara transfer edilir.
rRNA (ribozomal)=Kodlanmayan RNA moleküllerdir. Ribozomların yapısını oluşturur. Prokaryotlarda 30S küçük alt birim ,50S büyük birim vardır . Bu birimler protein sentezinde birleşerek rRNA tarafından ribozomu oluştururlar.
snRNA (small nuclear)= Protein sentezinde görev almaz .mRNA’nın splicing tipindeki modifikasyonlarında rol oynayan kodlamayan RNA grubudur. RNA işlemesinde ekleme ,çıkarma vehücrenin şekilenmesinde rol oynar.6 çeşit snRNA vardır U1,U2,U3,U4,U5,U6 ‘dır .Bunların poli(A) kuyruğu kodlanmaz.
snoRNA (small nucleolar): Ribozom biyogenezi için gerekli olan rRNA modifikasyonlarını gerçekleştiren ve intronlardan köken alan kodlamayan RNA tipidir. snoRNA'lar (küçük nükleolar RNA ‘lar) hiçbir zaman proteine çevrilmez; RNA fonksiyoneldir ve ribozom oluşumunda rRNA'nın olgunlaşmasına yardımcı olur. Otuzdan fazla çeşit bilinir. snoRNA'lar diğer RNA moleküllerinin bazlarını değiştirebilir.
miRNA(mikro rna)= miRNA’lar ,mRNA’lara bağlanarak gen ekspresyonlarının %60’ını kontrol eder. Post transkripsiyonel gen ekspresyonu düzenlenmesini sağlayan, 22 nükleotit uzunluğunda, endojen orjinli, tek zincir RNA molekülü olan miRNAların %40-70’i protein kodlayan genlerin intronlarından veya kodlamayan RNA’ların intron ve ekzonlarından transkribe olmaktadır.
siRNA(short interfering)= siRNA’lar ekzojen kaynaklı olmakla birlikte etki mekanizmaları miRNA‘ya benzemektedir. Tek zincirli miRNA ve siRNA dizileri hedefe %100 komplementer olmaları durumunda mRNA degredasyonu daha az komplementer oldukları durumda translasyonel represyon veya mRNA deadenilasyonu mekanizmaları üzerinden etki göstermektedirler.
lncRNA (long non-coding)= Kodlamayan RNA’ların en uzunlarından olan bir gruptur. IncRNA’lar miRNA’lar için bir tutunma yüzeyi oluşturur, iskelet yapısı sağlar veya proteinlere bağlanarak etki gösterirler. Çok farklı hücresel mekanizmalarda rol alması nedeniyle lncRNA etkileri özellikle hücre büyümesi, apoptoz, kanser, metastaz ve X inaktivasyonu alanlarında yoğun olarak çalışılmaktadır.
Kaynak
1. https://images.app.goo.gl/eZthZbUqjCVwx5sD8
Yorumlar
Yorum Gönder