Stockholm Sendromu

 Stockholm sendromu, rehinelerin esaret sırasında rehineleriyle psikolojik bir bağ geliştirmesi durumudur. Tutsaklar ve tutsaklar arasında, birlikte geçirilen samimi zamanlar sırasında duygusal bağlar kurulabilir, ancak bunlar genellikle mağdurların maruz kaldığı tehlike veya risk ışığında mantıksız olarak kabul edilir. Stockholm sendromu, esas olarak tutarlı bir akademik araştırma yapısının olmaması nedeniyle, ABD'de psikiyatrik hastalıkların ve bozuklukların teşhisi için standart bir araç olan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabına veya DSM'ye hiçbir zaman dahil edilmemiştir.Sendrom nadirdir: FBI'dan alınan verilere göre, rehine kurbanlarının yaklaşık %5'i Stockholm sendromunun kanıtlarını göstermektedir.

Bu terim ilk kez 1973'te İsveç'in Stockholm kentinde bir banka soygunu sırasında dört rehine alındığında medya tarafından kullanıldı. Rehineler, serbest bırakıldıktan sonra kendilerini tutsak edenleri savundular ve mahkemede onlar aleyhinde ifade vermeyi kabul etmediler. Ancak bu davada, polisin rehinelerin güvenliği için çok az özen gösterdiğinin  algılandığı ve bu durumun onların ifade vermek istememeleri için alternatif bir neden sağladığı kaydedildi. Stockholm sendromu paradoksaldır, çünkü tutsakların kendilerini tutsak edenlere karşı hissettikleri sempatik duygular, bir izleyicinin tutsaklara karşı hissedebileceği korku ve küçümsemenin tam tersidir.

Stockholm sendromunu karakterize eden dört temel bileşen vardır:

1- Bir rehinenin rehineye karşı olumlu duygular geliştirmesi

2- Rehine ve tutsak arasında daha önce bir ilişki yok

3- Rehinelerin polis güçleri ve diğer hükümet yetkilileriyle işbirliği yapmayı reddetmesi

4- Bir rehinenin, saldırganla aynı değerlere sahip olduğu zaman, onu bir tehdit olarak algılamayı bırakan, onu kaçıranın insanlığına olan inancı.

Stockholm sendromu, durumun meşruluğu hakkında şüphe duyulması nedeniyle "tartışmalı bir hastalıktır". Ayrıca, bazı istismar mağdurlarının tepkilerini kaçırma veya rehin alma bağlamının ötesinde tanımlamaya başlamıştır. Stockholm sendromundan muzdarip olanlara benzer eylem ve tutumlar, cinsel istismar, insan ticareti, terör ve siyasi ve dini baskı mağdurlarında da bulunmuştur.

Tarihçe 

Stockholm banka soygunu:

1973'te şartlı tahliye edilen bir hükümlü olan Jan-Erik Olsson, başarısız bir banka soygunu sırasında İsveç'in Stockholm kentindeki en büyük bankalardan biri olan Kreditbanken'in dört çalışanını (üç kadın ve bir erkek) rehin aldı. Kendisine yardımcı olması için arkadaşı Clark Olofsson'un hapishaneden serbest bırakılmasını müzakere etti. Rehineleri altı gün boyunca (23-28 Ağustos) bankanın kasalarından birinde tuttular. Rehineler serbest bırakıldıklarında, hiçbiri mahkemede rehinelere karşı tanıklık etmeyecekti; bunun yerine savunmaları için para toplamaya başladılar.

İsveçli bir kriminolog ve psikiyatrist olan Nils Bejerot, Stockholm polisinin kurbanların 1973 banka soygununa tepkilerini ve rehine olma durumlarını analiz etme konusunda yardım istemesinden sonra terimi icat etti. Beyin yıkama fikri yeni bir kavram olmadığı için, "tutsakların salıverilmesinden sonraki bir haberde" konuşan Bejerot, rehinelerin kendilerini tutsaklar tarafından beyinlerinin yıkanması sonucunda tepkilerini anlattı. Buna "Norrmalmstorg sendromu" anlamına gelen Norrmalmstorgssyndromet (soygun girişiminin gerçekleştiği Norrmalmstorg Meydanı'ndan sonra) adını verdi; daha sonra İsveç dışında Stockholm sendromu olarak tanındı.Başlangıçta psikiyatrist Frank Ochberg tarafından rehine durumlarının yönetimine yardımcı olmak için tanımlandı.

Bu analiz Nils Bejerot tarafından İsveç radyosunda rehinelerden Kristin Enmark tarafından eleştirildikten sonra yapıldı. Enmark, kaçıranlarla stratejik olarak bir ilişki kurduğunu iddia ediyor. Bejerot'u saldırgan davranarak ve onları kaçıranları kışkırtarak hayatlarını tehlikeye attığı için eleştirmişti. Polisi, rehineler ateş hattındayken hükümlülere silah doğrulttuğu için eleştirmiş ve haber kaynaklarına, rehinelerden birinin rehineleri çapraz ateşe yakalanmaktan korumaya çalıştığını söylemişti. O ayrıca başbakan Olof Palme'yi de eleştirdi, çünkü onu kaçıranlarla özgürlük için pazarlık yaptı, ancak başbakan ona, tutsakların taleplerine boyun eğmek yerine görevinde ölmekle yetinmesi gerektiğini söyledi.

Olsson daha sonra bir röportajda şunları söyledi:

Rehinelerin suçuydu. Onlara söylediğim her şeyi yaptılar. Onlar olmasaydı, şimdi burada olmayabilirdim. Neden hiçbiri bana saldırmadı? Öldürmeyi zorlaştırdılar. O pisliğin içinde keçiler gibi her gün birlikte yaşamaya devam etmemizi sağladılar. Birbirimizi tanımaktan başka yapacak bir şey yoktu.

Diğer örnekler

Mary McElroy

Mary McElroy, 1933'te 25 yaşında, ona silah tutan, itaat etmesini talep eden, onu terk edilmiş bir çiftlik evine götüren ve duvara zincirleyen dört adam tarafından evinden kaçırıldı. Kaçıranları serbest bırakıldığında savundu, onların sadece iş adamı olduklarını açıkladı. Daha sonra, hapisteyken kendisini tutsak edenleri ziyaret etmeye devam etti. Sonunda intihar etti ve şu notu bıraktı: “Beni kaçıran dört kişi muhtemelen Dünya'da beni tam bir aptal olarak görmeyen tek insan. Artık ölüm cezanız var - bu yüzden lütfen onlara bir şans verin."

Patty Hearst

Yayıncı William Randolph Hearst'ün torunu Patty Hearst, 1974'te Symbionese Kurtuluş Ordusu tarafından rehin alındı. " ve daha sonra San Francisco'daki bankaları soymak için SLA ile çalışırken görüldü. SLA'ya ve onların arayışlarına karşı sempatik duygularını açıkça dile getirdi. 1975 tutuklanmasından sonra, Stockholm sendromunu savunmak mahkemede uygun bir savunma olarak işe yaramadı, savunma avukatı F. Lee Bailey'i çok üzdü. Yedi yıllık hapis cezası daha sonra indirildi ve sonunda, kendi özgür iradesiyle hareket etmediği konusunda bilgilendirilen Başkan Bill Clinton tarafından affedildi.

Cinsel istismar mağdurları

Çocuklukta cinsel istismara uğrayan bazı kurbanların, istismarcılarıyla bir bağ hissetmeye başladıklarına dair kanıtlar var. Genellikle yetişkinlerin dikkatinden gurur duyarlar veya açıklamanın ailede bozulma yaratacağından korkarlar. Yetişkinlikte, duygusal ve kişisel nedenlerle ifşa edilmeye direnirler.