Mars için Yaşam Formları

 

Özlem Savaş – Biyoloji, Hacettepe Üniversitesi

Mars çıplak gözle görebildiğimiz nadir gezegenlerden biridir. İklimsel evrimiyle birlikte keşif için bariz bir hedeftir.  Kızıl Gezegeni keşfetmek için daha birçok neden vardır. Mars'a gitmenin bilimsel nedenleri, yaşam arayışı, yüzeyi ve gezegenin evrimini anlama, gelecekteki insan keşiflerine hazırlanma ile özetlenebilir.

 

  Son yıllarda uzay bilimi ve teknolojisindeki gelişmeler sayesinde Mars'ın keşfi ve kaynaklarının kullanılması mümkün olup, gelecekteki görevlerde büyük stratejik öneme ve bilimsel sonuçlara sahiptir. Mars genellikle güneş sistemindeki Dünya'ya en çok benzeyen gezegen olarak kabul edilir fakat yüksek maliyet ve yetersiz teknoloji bu gezegenin keşfini engelliyor. [1]Bununla ilgili olarak yapılan araştırmalarda Dünya’nın üst atmosferinde her büyük biyolojik soydan mikrobiyal takson tespit edilmiştir. İlginç bir şekilde, üst atmosferdeki çevresel koşullar, Mars'ın yüzey koşullarına benzer (aşırı soğuk, hipobari, kuruma ve ışınlama). Karasal mikropların üst atmosferde aktif olup olmadığı yoğun bir araştırma alanıdır. Ayrıca, Dünya'nın yoğun radyasyona maruz kalmış üst atmosferindeki canlı hücreler, radyasyon direnci sağlayan mikrobiyal genleri veya enzimleri tanımlamaya yardımcı olabilir. Biyosfer sınırı, yaşanabilir atmosferler, ekstremofiller, hızlı evrim, gezegenler arası dağılım, kirlilik kontrolü ve gezegensel koruma, yüksek irtifalarda incelenebilecek daha geniş astrobiyoloji konularından sadece birkaçıdır. Bu yakın uzay çalışmaları yol gösterici astrobiyoloji sorularını tanıtmayı ve Dünya'nın üst atmosferinde gelecekteki mikrobiyoloji araştırmalarını motive etmeyi amaçlamaktadır. [2]

 

  Örneğin yakın tarihte yapılan başka bir araştırma Mars yerleşiminin kaynağı olarak mikroalgleri ele almıştır. Mikroalglerin astronotlara oksijen, gıda, biyo-polimerler ve ilaçlar sağlama potansiyelini göz önünde bulunduran bilim insanları, bu canlıların ilk Marslı yerleşimcilerin karşılaştığı birçok soruna çözüm sağlama konusunda önemli vaatler taşıdığını, ancak bunların önemli bir altyapı ve güvenilir bir güç kaynağı ile gerçekleştirilebileceğini söylüyorlar. Bununla birlikte radyasyona maruz kalma, kanser öncesi lezyonlar ve alerjilerin azaltılması, viral enfeksiyonlar gibi oluşabilecek tehditlere karşı kullanılabilecek hem ilaç hem fonksiyonel gıda olarak etiketlenebilecek siyanobakteriler ve mikroalglere dikkat çekiyorlar. Simüle edilmiş Mars koşullarında düşük basınçta yapılan mikroalgal büyüme deneyleri de umut vaat ediyor.[3]

 

  Bütün bu alternatifler değerlendirilirken dikkat edilen en önemli kriter sürdürülebilirlik olmalıdır. Aşırı nüfus, Dünya kaynaklarının tükenmesi, salgın hastalıklar ve iklim krizi, insanlığın geleceğini kurtarmak için yeni stratejilerin tanımlanmasını gerektiriyor. Bu endişelerin üstesinden gelmek için mevcut stratejiler, yenilenebilir enerji ve malzemelerin kullanımını, atıkların geri dönüştürülmesini, su tasarrufunu, ekonomik büyümeyi vb. içermektedir. Bu stratejiler, kısa-orta vadede kesinlikle insanlığa yardımcı olabilirken, şu anda iyi kurulmuş durumdaki, uzun vadede, insanlık hayatta kalabilmek için seyahat edebilmeli ve kaynak akışı devamlı sağlanmalıdır. Bakıldığında literatürde bu konuda çok çeşitli deneysel çalışmalar bulunamamaktadır. [4], [5].

 

  Her şey göz önünde bulundurulduğunda bu alanla ilgili çalışmaların özellikle astrobiyolojinin ve uzay araştırmalarının sektörel gelişimiyle devam edeceğini ve Dünya dışı yaşamın önemini biliyoruz. Konu hakkında Robert Zubrin ’in dediklerini hatırlayalım: “Güneş sistemimizdeki gezegen cisimleri arasında Mars, yalnızca yaşamı değil, aynı zamanda insan uygarlığının yeni bir dalını desteklemek için gereken tüm hammaddelere sahip olması bakımından tekildir. Bu benzersizlik, dünya dışı insan kolonizasyonu için en sık bahsedilen alternatif yer olan Dünya'nın Ay'ı ile Mars'ı karşılaştırırsak en açık şekilde gösterilir. Belirtilmesi gereken nokta şu ki, bilinen herhangi bir dünya dışı cisim üzerindeki kolonistlerin aksine, Marslı kolonistler tünellerde değil yüzeyde yaşayabilecek ve özgürce dolaşabilecek ve gün ışığında ekin yetiştirebilecekler. Mars, yerli malzemelerden yapılmış her türlü ürünle kendilerini destekleyen, insanların yaşayabileceği ve çoğalabileceği bir yerdir. Bu nedenle Mars, yalnızca bir madencilik veya bilimsel karakolun değil, gerçek bir uygarlığın geliştirilebileceği bir yerdir.

Bizim neslimiz ve yakında takip edecek olanlar için Mars, Yeni Dünya'dır.”

Referanslar:

[1] Bo Wang, Tong Ye, Xiaoyan Li, Po Bian, Yongding Liu, Gaohong Wang (2021)“Survival of desert algae Chlorella exposed to Mars-like near space environment.” ScienceDirect. 29 ( 22-29). Doi: 10.1016/j.lssr.2021.02.003

[2] David J. Smith.Microbes in the Upper Atmosphere and Unique Opportunities for Astrobiology Research.Astrobiology.Oct 2013.981-990.http://doi.org/10.1089/ast.2013.1074Published in Volume: 13 Issue 10: October 21, 2013, Online Ahead of Print:October 9, 2013

[3] Lydia J. Mapstone, Mara N. Leite , 1Saul Purton , Ian A. Crawford , Lewis Dartnell . (Oct. 2022).ScienceDirect. “Cyanobacteria and microalgae in supporting human habitation on  Mars”Volume:59,107946.Doi: https://doi.org/10.1016/j.biotechadv.2022.107946

[4] Giacomo Fais, Alessia Manca, Alessandro Concas, Antonella Pantaleo, Giacomo Cao. “A novel process to grow edible microalgae on Mars by exploiting in situ-available resources: Experimental investigation.” ScienceDirect. Volume 201, 454-436 (2022) Doi: https://doi.org/10.1016/j.actaastro.2022.09.058

[5] MarkoKovic. “Risks of space colonization.”  Volume 126, February 2021, 102638. Doi: https://doi.org/10.1016/j.futures.2020.102638