CRISPR-Cas9 teknolojisi, moleküler biyoloji ve genetik alanında devrim niteliğinde bir yenilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu teknoloji, DNA'da belirli bölgeleri kesip değiştirme yeteneği sayesinde gen düzenleme süreçlerini oldukça hızlandırmış ve basitleştirmiştir. Türkiye'de de bu teknoloji, tarım, tıp ve hayvancılık gibi çeşitli alanlarda geniş uygulama alanı bulmaktadır. Bu yazıda, CRISPR teknolojisinin Türkiye'deki yenilikçi uygulamalarını ve gelecekteki beklentileri ele alacağız.   CRISPR Teknolojisi Nedir? CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) ve Cas9 proteini, bakterilerin virüslere karşı savunma mekanizmasından esinlenerek geliştirilmiş bir gen düzenleme teknolojisidir. Bu teknoloji, bilim insanlarına DNA'nın belirli bölgelerinde hassas değişiklikler yapma imkanı sunar. CRISPR-Cas9'un çalışma prensibi, rehber RNA (gRNA) kullanarak hedef DNA bölgesini tanıması ve Cas9 proteini ile bu bölgeyi kesmesidir. Kesilen DNA, h

  Berkay EKİNCİ – Moleküler Biyoloji ve Genetik – İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü   Yaşadığımız bilimsel gelişmeler ve pandemi süreci ile birlikte PCR, restriksiyon enzimleri, DNA sekanslama ve CRISPR gibi pek çok gen düzenleme tekniğinin adını sıkça duymaya başladık. Bu yazıda sizleri CRISPR-Cas9 metodunun çalışma prensibi ve temel ilkeleri hakkında bilgilendireceğim.    Bunun için öncelikle genetik bilgi içeren DNA’nın ne olduğuna göz atabiliriz. DNA, en temel tabiriyle, adenin, timin, guanin ve sitozin adındaki dört nükleotidin farklı kombinasyonlar ile art arda sıralanması ile o canlıya dair her şeyi (türünü, yapısını, şeklini) belirleyen, ayrıca protein-hormon ve daha nice yapının sentezinde kullanılan genetik koddur [1] . Benzer bir şekilde virüsleri de ‘protein kılıf ile çevrilmiş genetik bilgiyi (DNA-RNA vb.) içeren, başka bir deyişle hücresel oluşuma dair hiçbir organel bulundurmayan; bu sebepten ötürü canlının kendisi tarafından bağışıklık kazanılmadığı sürece onları

  COVID-19'a neden olan virüs olan SARS-CoV-2, dünya çapında 3,8 milyondan fazla ölüme neden oldu. Şu anda küresel olarak çeşitli aşılar uygulanıyor, ancak tasarlanmış monoklonal antikorlar ve küçük moleküllü antiviral ajanlar dahil olmak üzere etkili tedavilerdeki ilerlemeler daha az başarılı oldu. Bu, viral replikasyonu eşzamanlı olarak baskılayan ve konak bağışıklığından ve antiviral terapötiklerden viral kaçışı önleyen yenilikçi yaklaşımlara olan ihtiyacı vurgulamaktadır. Şimdi, Peter Doherty Enfeksiyon ve Bağışıklık Enstitüsü (Doherty Enstitüsü) ve Peter MacCallum Kanser Merkezi'ndeki bilim adamları, SARS-CoV-2 gibi virüslerin bulaşmasını durdurmak için yeni bir tedaviye doğru bir adım attılar. Crispr Gen Düzenleme Teknolojisinin insan hücrelerinde virüs bulaşmasını önleyebileceğini bulmuşlardır. Bilim adamları, CRISPR Gen Düzenleme aracını kullanarak, enfekte insan hücrelerinde SARS-CoV-2 virüsünün bulaşmasını başarılı bir şekilde engeller. Ek olarak, bu Gen düzenleme tek

 Birincil düzenleme, moleküler biyolojide canlı organizmaların genomunun değiştirilebileceği bir "ara ve değiştir" genom düzenleme teknolojisidir. Teknoloji, yeni genetik bilgiyi doğrudan hedeflenen bir DNA bölgesine yazar. Bir mühendislik ters transkriptaz enzimine kaynaşmış katalitik olarak bozulmuş bir Cas9 endonükleazından ve hedef bölgeyi tanımlayabilen ve hedef DNA nükleotidlerinin yerini alacak yeni genetik bilgiyi sağlayabilen bir birincil düzenleme kılavuzu RNA'dan (pegRNA) oluşan bir füzyon proteini kullanır. Çift iplik kopmalarına (DSB'ler) veya donör DNA şablonlarına ihtiyaç duymadan hedeflenen eklemelere, silmelere ve bazdan baza dönüşümlere aracılık eder. Teknoloji, tıbbi genetikteki potansiyel kullanımları nedeniyle ana akım basının dikkatini çeken erken aşama, deneysel bir genom düzenleme yöntemidir. CRISPR/Cas9 ve temel düzenleyiciler dahil olmak üzere genom düzenleme teknolojilerinin öncüsü için benzer metodolojileri kullanır. 2019 itibariyle, hiçbir

İnsan hücrelerinde kesin genom mühendisliği, iki genel önem ve geniş ilgi alanına sahiptir. Teknoloji, hasarlı DNA'yı onarabilir ve kanser riskini azaltabilir. Dünya'nın koruyucu atmosferinin dışında seyahat eden astronotlar, uzaya nüfuz eden iyonlaştırıcı radyasyon nedeniyle uzayda DNA'ya artan bir zarar verme riskiyle karşı karşıyadır. Bu nedenle , uzayda spesifik DNA onarım stratejileri kullanmak esastır .  ABD'li bilim adamlarından oluşan bir ekip, ökaryotik hücrelerin uzayda DNA'yı nasıl onardığını incelemek için CRISPR tabanlı bir yöntem geliştirdi. Dünyanın manyetosferinin koruyucu sınırlarının ötesine seyahat eden astronotlar, iyonlaştırıcı radyasyonun neden olduğu DNA hasarı riskini artırıyor. Bu tür DNA hasarı, kansere ve diğer zararlı sağlık etkilerine yol açarak, uzun süreli uzay yolculuğunun güvenliği hakkında soruları gündeme getirebilir. Bu nedenle, insan vücudu tarafından uzayda hangi spesifik DNA onarım stratejilerinin kullanıldığı özellikle önemli