İlayda Özen- Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, Haliç Üniversitesi 1.       Hücrede Yaşlanma Neden Olur ve Nasıl Gerçekleşir? Yaşlanma olayı tüm canlılardaki canlılık işlevlerinin azalmasıyla birlikte kendini gösteren biyolojik bir süreçtir. Aynı zamanda yaşlanma, yıllar geçtikçe hücre ve dokularda oluşan hasarların da bir sonucudur.  Biyolojik ve sosyal açılarda olmak üzere birçok şekilde açıklanabilen bir kavramdır [1,2]. Biyolojik olarak yaşlanma ergenlik döneminde başlayıp erişkin yaşam boyunca devam eden bir olayken, sosyal olarak yaşlanma kuşak ve kültürler arasındaki farklılıklardan meydana gelen durum olarak kabul edilebilir ve yaşlanma hakkında bu örnekler gibi daha birçok örnek verilebilir. Yaşlanmanın gerçek anlamı genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşan sonuç olduğu kabul edilmektedir. Yaşlanmanın temel nedenlerinden bazılarına telomerlerin oluşması, mitokondriyal yaşlanma, hücre ölümleri ve doku farklılaşmaları örnek olarak verilebilir [1]. Geron

 TELOMER NEDİR ? DNA'nız, hücrelerinizin çekirdeklerinde bulunur ve burada kromozom adı verilen yapılar içinde paketlenmektedir. Her bir kromozom, genler biçiminde belirli genetik bilgiler taşımaktadır. Vücudunuzdaki hücreler bölünürken, kromozomlarınızın çoğalması gerekmektedir, böylece her hücre çekirdeğinde tam bir kromozom seti içermektedir. Kromozomlarınızın her birinin sonunda telomer adı verilen DNA uzantıları vardır. Telomerler, kromozomlarınızın uçlarını hasara veya yakındaki kromozomlarla kaynaşmaya karşı korumaya yardımcı olmaktadır.  TELOMERLER NEDEN KISALIR ? Bir kromozomun kendini kopyaladığı her seferde DNA zincirleriniz biraz kısalmaktadır. Telomerler, bu süreçte genlerin kaybolmasını önlemeye yardımcı olmaktadır. Ancak, bu kromozomlarınız çoğaldıkça telomerlerinizin kısaldığı anlamına gelmektedir. İşte burada telomeraz adı verilen bir enzim devreye girmektedir. Belirli hücrelerde bulunur ve çok fazla aşınma ve yıpranmayı önlemeye yardımcı olmaktadır. Bu, telomerler